Kariera niebieskiego pudełeczka. Wojciech Mszyca i jego nivealia Data dodania: 2017-04-16

Żółte karteczki z datą i godziną aukcji porozklejane w całym mieszkaniu. Na lustrze, szafce kuchennej, w przedpokoju, ale najwięcej przy biurku.

 

Poczułem się jak Beiersdorf. Luty 2017 r. Dom Pamięci Żydów Górnośląskich 

Z nosami przy szybie podziwiamy najstarsze eksponaty z kolekcji. Na szklanych półkach drewniane pudło, metalowe pudełka, papierowe opakowania po plastrach i stare zdjęcia. I od tej gabloty rozpoczynamy podróż z Niveą. Wojciech Mszyca, dziennikarz, kolekcjoner i społecznik swoją przygodę z najbardziej znanym kremem świata zaczął podobnie jak Paul Beiersdorf, od plastra opatrunkowego, a ściślej - dwóch maleńkich pudełek Leukoplastu, które w 2005 roku kupił na słynnym bytomskim targu staroci.   

Biały niczym śnieg. Grudzień 1911 r. Altona pod Hamburgiem
Nivea Creme, pierwszy na świecie trwały specyfik kosmetyczny, produkowany na skalę przemysłową, rzeczywiście pojawił się niczym śnieg, w grudniu 1911 roku. Nazwę wziął z łaciny: śnieżnobiały to właśnie nivens/nivea/niveus, a odziedziczył ją po starszym bracie, mydle, produkowanym w fabryce w podhamburskiej Altonie. Współodkrywcą kremu był mieszkaniec Gleiwitz, młody niemiecki Żyd, niezwykle rzutki przedsiębiorca – Oscar Troplowitz, który w 1890 roku odkupił firmę od Beiersdorfa. Myśląc racjonalnie i obserwując rynek, uznał zapewne, że produkty fabryki liczą się już w Europie, więc nie zmienił jej nazwy. Za to wspólnie z dermatologiem Paulem Gersonem Unną i chemikiem Isaakiem Lifschutzem zabrali się za opracowywanie unikatowej receptury. Jej podstawę stanowił odkryty przez Lifschutza euceryt – naturalny środek emulsyjny, uzyskiwany z tłuszczu owczej wełny. Trwale łączył glicerynę, pantenol, kwas cytrynowy, wodę i różano- konwaliową substancję zapachową. Dotąd w kosmetyce stosowano proszki lub mocno zawiesiste pomady. Specyfik z Altony był zupełnie inny: miał świeży zapach i lekką konsystencję, więc w krótkim czasie świat oszalał dla Nivei.     

Jedyny taki. Luty 2017 r. Dom Pamięci Żydów Górnośląskich
Musimy bardzo dokładnie obejrzeć wszystkie wystawowe eksponaty. Dopiero wtedy układa nam się w głowie historia kremu i ludzi, którzy stali za jego produkcją. Mszyca wszędzie tropi ślady Nivei i przez lata udało mu się zebrać imponującą kolekcję. Często słyszy, że to jedyna w świecie, ale nie wie, czy naprawdę tak jest. Choć, z drugiej strony, gdyby było więcej takich szaleńców, już miałby o tym wiadomość.

Brzydal dla twardzieli. 1912 r. Altona pod Hamburgiem
Przez lata krem pakowano w żółte pudełeczka z secesyjnym wzorem. Na spodzie było charakterystyczne logo – marynarz w sztormowym kapeluszu, tzw. zydwestce. Brzydal, tyle można powiedzieć o marynarzu. Być może taki pomysł sugerował, że krem miał być dla prawdziwych twardzieli, z ogorzałą od wiatru i słońca cerą? Tylko dlaczego na jednej z pierwszych reklam widzimy kobietę o delikatnych rysach? Mszyca uważa, że był to celowy zabieg marketingowy, by dotrzeć do jak największej liczy odbiorców. O, tak, w Altonie dobrze znali się na reklamie i świetnie zdawali sobie sprawę z tego, jak wiele od niej zależy.  

Tajemnica urody, czyli historia trzech braci i trzech sióstr. Luty 2017 r. Dom Pamięci Żydów Górnośląskich  
Replika oryginalnego żółtego pudełka z brzydalem stoi na najwyższej półce w gablocie z unikatowymi eksponatami. Razem z pocztówkami. Po lewej stronie ta z Niveowcami, braćmi Rolfem-Robertem, Peterem i Wilhelmem Wiethuechterami, pierwszymi twarzami reklamowymi Nivei. Mszyca kupił na aukcji tę pocztówkę, będącą polską wersją oryginalnej, niemieckiej. Wypuszczono ją w 1925 roku, a reklamowała wyroby Pebeco Katowice. Ale ci chłopcy zachwalali mydło. Idąc ich tropem, Mszyca znalazł trzy dziewczyny, także siostry, Niveanki, i one promowały już krem. Po prawej stronie gabloty patrzą na nas Margot, Elfriede i Hertha Froehlich.

Między Niveowcami a Niveankami – śląska Niveanka. Nieporadna wersja z dziewczyną w stroju zupełnie nie śląskim. Bo z krakowskim kubraczkiem, spódnicą przypominająca żydowskie tałesy i chustką na głowie, zawiązaną niby na śląski sposób.   

Kapitan Clausen stawia na bryzę. Rok 1925. Hamburg
Trzy lata po wynalezieniu Nivei smarowano się nią w obu Amerykach (USA 1913, Meksyk 1914, Argentyna i Brazylia 1914), Azji (Indie 1913, Chiny i Japonia 1914), być może w 1912 nakładał ją na twarz i smarował nią ręce car Rosji. Na Antypodach zachwycali się nią w 1914.

Żółte pudełeczko stało na szafkach, kredensach, toaletkach, stoliczkach, spoczywało w szufladach i bieliźniarkach, podróżowało w kufrach, sakwojażach, walizach i walizkach. Innowacyjny był nie tylko produkt, ale też sposób, w jaki go reklamowano: Nivea pojawiała się na plakatach, omnibusach, w filmach. Wykorzystywano wizerunek femme fragile, kobiety delikatnej. Ale zmienił się on po I wojnie światowej, kiedy pojawił się nowy kobiecy styl – osoby typu garconne, wyemancypowanej i energicznej. To dla niej stworzono nowe opakowanie Nivei.