W Urzędzie Miasta w Rudzie Śląskiej można zobaczyć interesującą wystawę o Gliwicach, ze śląską narracją rymowaną, na bazie najnowszej monografii Gliwic. Wystawa ta jest elementem II edycji Festiwalu Języka Śląskiego.
Gryfno ślonsko Polska cało
Na pomysł cyklu wystaw pod tym tytułem wpadł rudzianin, Bronisław Wątroba. Idea narodziła się jesienią 2021 r.
- To było w trakcie mojego pierwszego pobytu sanatoryjnego. Skierowano mnie do Ciechocinka. Tam nakupiłem widokówek i serie kopii akwarelek w formacie A-4, a że była pandemia, to z nudów napisałem historię Ciechocinka po śląsku i do rymu. Efektem była wystawa „Gryfno ślonsko Polska cało - Ciechocinek”. Kolejna wystawa, to również efekt tego pobytu sanatoryjnego, jako że w niedzielę sam wybrałem się autobusem pozwiedzać Toruń. Więc druga wystawa miała tytuł „Gryfno ślonsko Polska cało - Toruń” – opowiada autor wystawy.
Tak powstał cykl wystaw, które oprócz wspomnianych miejscowości, gwarą opowiadały o Krakowie, Wrocławiu, Bardo, Dusznikach Zdroju, Mikołowie, Paniowach, Cieszynie, Ustroniu, Wiśle, Chorzowie, Katowicach i Bytomiu.
- Wystawa o Glywicach to moje ostatnie „dziecko” – wyjaśnia z dumą autor.
Szpaski o Gliwicach
Szpaski, czyli krótkie żartobliwe utwory w gwarze śląskiej, znane również jako fraszki, z przymrużeniem oka opowiadają niemal całą historię naszego miasta. I tak na przykład:
Ksiynstwo Glywicke? (1340)
Princ Siemowit władcōm Ksiynstwa Gliwickego?
Krōtko tako było, zdo – prziszło do tego
Kej brat Siemowita we Bytōmiu włodoł
Glywice modszymu bratowi zapodoł
Był za Siemowita zōmek we Glywicach?
Mury tyż stanyły? Dzwigła ôkolica?
Gowy dać niy idzie, na krōtko to stało
Co ksiynstwym malućkim ta dziedzina cało.
Glywice (II połowa XIV w.)
Princ Bolesław pomarł, bytōmsko-kozielski
Prziszoł czas Glywicōm niyleki, niysielski
Piasty dugo wadzōm ô dziedzictwo jego
Ksiynstwo potajlujōm, tōż prziszło do tego
Iże we Glywicach dwie tajle we rynkach
Inkszych princōw prawie, dlo miasta z tym mynka.
*
Glywice (XV/XVI w.)
Glywice sie miyniōm na przełōmie wiekōw
Drzewniane ze rynka sie traci poleku
Dōmy murowane już wele ratusza
I bruk ze kamynio – szkryfnōńć tako musza
Co jakby sam lepsze czasy nastowajōm
Ôdrodzynie idzie – jo wcale niy bajōm.
*
Stadnicki w Glywicach
Mało skuli ôgnia stało sie sam złego?
Zoznały Glywice „Djobła” Stadnickiego
Ôgrabiōł borokōw, wpiyrw dōmy straciyli
Tyż we ryncach „Djobła” we kōńcu sam byli
Tymu niy dziwejcie – miasto wyludniōne
Zdało co je czeko gynau marny kōniec.
*
Codziynnie „Wanderer…” – 1881
Codziynnie „Wanderer…” w Glywicach kupujōm
Trza codziennych wieści, tymu niy dziwujōm
Neumanny niy yno sam wszysko drukujōm
Papiyrnie, ksiyngarnie w ryncach jejich prawie
Roztoliczne przeca, szkryfna we ty sprawie
Iże Gōrny Ślōnzek tych Neumannōw zno
Kej niyjedne miasto u sia coś ich mo.
*
Nowo synagoga – 1861
Kej Żydōw ciyngym sam przibywało
Miejsca we stary cosik przimało?
Mono bogatszo, wiynkszo mieć chcieli?
Kej niypośledniōm nacyjōm w szteli
Kej gyszeft robiōm, kej sam bogacōm
Na synagodze nowy niy stracōm
Louis Troplowitz z Lubowskim tako
Ô to starajōm, choć niy jednako
Lubowski majstrym cechu murorzy
Dyć i Troplowitz wiela sam woży
Tōż synagoga nowo stanyła
Staro z dziedziny tako straciyła
Przi nowy staro trzimać werciyło?
Dyć niy dziwejcie – sie jōm zbulyło.
A może w Gliwicach też przydałaby się wystawa z takim rymowanym opisem dziejów naszego miasta?
aku
Komentarze (0) Skomentuj