Czy zabytek z Sobieskiego ma pecha? Data dodania: 2025-03-12

Były plany, wizje lokalne, ponaglenia, straszenie mandatami, nawet prokuratorem.

Degradacja wieży ciśnień rozpoczęła się od kilku fatalnych decyzji. Najpierw, w latach 90., miejscy urzędnicy zdecydowali, że wieży remontować się nie opłaca. Nawet nie wiadomo czy mieli świadomość wartości tej industrialnej perełki. Potraktowali ją więc jak strup, którego trzeba się pozbyć. Potem, kiedy trafiła w prywatne ręce, stawała się coraz bardziej obiektem niepożądanym. Wprawdzie każdy kolejny właściciel proponował plany naprawcze, ale w gruncie rzeczy udawał, że mu na zabytku zależy, bo liczyła się atrakcyjna działka w centrum miasta. Były plany, wizje lokalne, ponaglenia, straszenie mandatami, nawet prokuratorem. Z planów nic nie wyszło, a resztą kolejni właściciele się nie przejmowali.

Od lipca 2018 roku wieża, unikalny hydrotechniczny obiekt liczący sobie już 121 lat, znajduje się w rękach firmy z Pyskowic. To jej ósmy właściciel. W ciągu siedmiu lat zabytek przeszedł przez trzy spółki. Najpierw nadzieję rozbudziła Komsta, która dość szybko „przerzuciła” zabytek do Spółki Komsta Group sp. jawna. Obecnie w dokumentach widnieje spółka GWC. Z Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że firma specjalizuje się w budowlance. Każda z wymienionych przez mnie spółek ma jednak tego samego prezesa i ten sam adres.

Co więc robi nowy właściciel? Co jakiś czas, na przykład w marcu 2025 roku, pozoruje działania na terenie wieży, czyli wycina samosiejki, niweluje teren (nieznacznie), poprawia płachtę na dachu. Tyle. Pyskowicka spółka GWC od 21 kwietnia 2022 roku posiada prawomocne pozwolenie na budowę i zgodę konserwatora. Na terenie wokół wieży, zgodnie z projektem, mają powstać trzy budynki wielorodzinne i dwa mieszkalno-usługowe wraz z garażem podziemnym usytuowanym pod budynkami, połączonym z wieżą podziemnym łącznikiem.

Projekt przygotowała katowicka pracownia Nova Projekt i docelowo zakłada 110 lokali mieszkalnych i 5 użytkowych z przeznaczeniem na usługi handlu. W samej wieży – 27 mieszkań i 2 lokale handlowe.

Chcieliśmy poznać plany inwestora, kalendarium prac, wstępne koszty na przykład renowacji wieży i zmiany jej funkcji. Jak dowiedzieliśmy się od Tomasza Korka, właściciela Nova Projekt, a jednocześnie przedstawiciela spółki GWC, proces projektowy został zakończony. - Wszystkie projekty zostały przekazane inwestorowi. Z tego co nam wiadomo wszczął on prace remontowo-porządkowe związane z wieżą ciśnień – odpowiedział Korek w lakonicznym mailu. Na resztę pytań nie uzyskaliśmy odpowiedzi od zarządu firmy, a stan ten trwa od 2022 roku mimo że regularnie pytania ponawiamy.

Trochę rozmowniejsze okazało się miasto. Wprawdzie to teren prywatny, ale zabytek bezcenny, więc urzędnicy powinni w tej kwestii być wyczuleni. - Inwestor posiada pełne uprawnienia do rozpoczęcia budowy, a dziennik budowy zarejestrowano 18 lipca 2024 roku – wskazuje Mariusz Kopeć, rzecznik prezydentki Gliwic. Zapytany czy miasto byłoby zainteresowane odkupieniem terenu z zabytkiem, jako działanie interwencyjne, służące ratowaniu bezcennej industrialnej substancji, odpowiedział, że nie ma informacji na temat takich planów.- Warto również podkreślić, że wieża ciśnień nie jest jedynym obiektem w mieście wpisanym do rejestru zabytków. Pozwolenie na budowę pozostaje ważne, a opiekę nad obiektem sprawuje Wojewódzki Konserwator Zabytków – dodał rzecznik.

Od autorki:

To już nie jest impas a kpina: z mieszkańców, służb konserwatorskich, urzędników miejskich. Prywatna własność nie zwalnia z uników, a za takie należy uznać działania kolejnych właścicieli wieży. To, co w ostatnich dwóch dekadach wydarza się wokół zabytku jest policzkiem wymierzonym wielu służbom odpowiedzialnym za ratowanie dziedzictwa. Niestety, nic nie wskazuje na to, by ten stan w najbliższym czasie się zmienił.

Małgorzata Lichecka