Zwykła osoba żyjąca w niezwykłych czasach Data dodania: 2024-08-07

Tak mówiła o uhonorowanej medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata Baruch Bosmat, dyrektorka Departamentu Dyplomacji Publicznej Ambasady Izraela w Polsce. Uroczystości honorujące Marię Kowalską miały miejsce 30 lipca w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich, filii Muzeum w Gliwicach. 

Tytuł ten przyznano Marii Kowalskiej (1911-1992) pośmiertnie, a Instytut Pamięci Narodowej Yad Vashem w Jerozolimie uhonorował Marię w listopadzie 2022 r.  Przed wojną mieszkała wraz z czwórką małych dzieci w Łąckiej Woli (obecnie Ukraina) w pobliżu domu swojej siostry Rozalii Kopacz i jej męża Michała - również uznanych już za Sprawiedliwych. Małżeństwo to w czasie wojny pomagało swoim długoletnim żydowskim znajomym – rodzinie Bergów, którzy uciekli z likwidowanego obozu pracy w Trzcieńcu. W ten sposób trafili do domu Kopaczów. Żydowska rodzina była jednak zbyt liczna, dlatego trójka rodzeństwa: Mendel, Juda i Rachel ukrywali się na strychu wiejskiego domu Marii Kowalskiej. Przetrwali tam prawie dwa lata, a cały czas opiekowała się nimi i chroniła ich Maria Kowalska. Co więcej, rodzeństwo Bergów nie utrzymywało w tamtym czasie żadnego kontaktu z pozostałymi członkami rodziny ukrywanych przez siostrę Marii Rozalię. Trójka rodzeństwa opuściła schronienie dopiero po wyzwoleniu tych terenów.

W uroczystości w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich uczestniczyli potomkowie rodziny Marii Kowalskiej, którzy z rąk Baruch Bosmat, dyrektorki Departamentu Dyplomacji Publicznej Ambasady Izraela w Polsce, odebrali dyplom i odznaczenie Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. - Maria Kowalska to zwykła osoba, żyjąca w niezwykłych czasach. W trudnych chwilach podjęła wysiłek, by ratować życie czyjejś rodziny, narażając los swoich własnych bliskich – mówiła podczas wystąpienia Baruch Bosmat

Niezwykle wzruszające świadectwo wydarzeń z przeszłości swojej rodziny, jak i relacje ocalałych i ich rodzin mieszkających w USA, przedstawił Jeffrey Cymbler, potomek ocalonych. Jak wspomniał, Maria Kowalska uratowała nie tylko troje rodzeństwa jego babci, ale również dwójkę innych Żydów – ojca z synem.
– Dziś nazwisko Marii Kowalskiej zapisze się na kartach historii razem z siedmioma tysiącami innych Polaków. W imieniu moich ocalonych krewnych dziękuję za dar życia – powiedział Jeffrey Cymbler.

Medale i dyplomy Sprawiedliwy wśród Narodów przyznaje od 1963 r. specjalna komisja Instytutu Pamięci Narodowej Yad Vashem w Jerozolimie. Jest to najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne, oddające hołd bohaterom pochodzenia nieżydowskiego, którzy bezinteresownie, z czysto humanitarnych pobudek, narażali życie dla ratowania Żydów skazanych na zagładę. Do tej pory odznaczenie to otrzymało ponad 28 tys. osób z całego świata, z czego 7 232 to Polacy.