Trasa Marszu Śmierci wiodła przez Bojków. W Gliwicach stanie nowy pomnik Data dodania: 2025-01-07

W maju obchodzić będziemy 80. rocznicę zakończenia II wojny światowej, a już w styczniu – 80. rocznicę wyzwolenia największego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau. Przez kilka dekad badacze i historycy próbowali ustalić dokładne trasy tzw. „marszów śmierci”. Wtedy to, w połowie stycznia 1945 r., zmuszano tysiące więźniów Auschwitz – głównie Żydów i Polaków – do pieszej ewakuacji. Osoby niezdolne do dalszego marszu były brutalnie mordowane przez niemieckich nazistowskich strażników.

Nowe ustalenia: trasa przez dawny Schönwald

Niemka Cornelia Stieler oraz Polak Krzysztof Kruszyński – pasjonaci historii – odkryli niedawno nieznany wcześniej wariant trasy jednego z „marszów śmierci”. Wiodła ona przez teren dawnej niemieckiej „wsi wzorcowej” Schönwald, która po wojnie stała się częścią Gliwic jako dzielnica Bojków. Na mapach z okresu okupacji pojawiają się wprawdzie wzmianki o tym obszarze, ale dotąd nie zwrócono uwagi na brak jakichkolwiek miejsc pamięci czy tablic informacyjnych związanych z tragicznymi wydarzeniami z 1945 r.

80. rocznica – czas na upamiętnienie

Kiedy 80 lat temu wojska radzieckie zbliżały się do Oświęcimia, Niemcy rozpoczęli dramatyczną ewakuację obozu. Od 19 do 21 stycznia 1945 r. kolumny wycieńczonych więźniów przeszły przez Schönwald/Bojków. Historycy szacują, że setki osób mogły zginąć w drodze lub zostały zamordowane za samo osłabienie czy zwolnienie tempa marszu.

Inicjatywę wzniesienia upamiętniającego pomnika podjęły wspólnie niemiecki związek Schönwald’s Erben e.V. (zrzeszający potomków wysiedlonych Niemców z tego regionu) oraz Rada Dzielnicy Bojków, przy wsparciu finansowym Fundacji Haus Oberschlesien. Monument zostanie odsłonięty 19 stycznia 2025 r. (niedziela) o godz. 12.30 na cmentarzu parafii Narodzenia N.M.P. w Bojkowie przy ul. Spacerowej w Gliwicach. Uroczystość poprzedzi msza pontyfikalna, która rozpocznie się o godz. 11.00 w tamtejszym kościele.

Międzynarodowy wymiar wydarzenia

Na uroczystość zaproszono polskie i niemieckie delegacje. Wieniec złoży m.in. przedstawiciel Archiwum Federalnego (Bundesarchiv) oraz reprezentant Krajowego Parlamentu Nadrenii Północnej-Westfalii, regionu partnerskiego Województwa Śląskiego. W związku z obchodami rocznicy, w imieniu przewodniczącego Parlamentu Nadrenii Północnej-Westfalii okolicznościowe przemówienie wygłosi prezes Fundacji Haus Oberschlesien, Sebastian Wladarz – rodowity gliwiczanin.

Wszyscy zainteresowani udziałem w tej uroczystości są serdecznie zaproszeni przez organizatorów do udziału w mszy świętej oraz w towarzyszących jej obchodach na cmentarzu w Bojkowie.

Główne obchody na terenie Bojkowa, niedziela, 19 stycznia 2025

11.00 Kościół pw. Narodzenia N.M.P. ul. Rolników 188

Msza św. Pod przewodnictwem biskupa Stanisława Odera w intencji ofiar Marszu Śmierci.

12.30 Cmentarz parafialny, ul. Spacerowa

Odsłonięcie monumentu upamiętniającego ofiary Marszu Śmierci

13.30 Sala gimnastyczna, ul. Plonowa 10

Poczęstunek.

15.00 Centrum Kultury Victoria, Scena Bojków, ul. Parkowa 5

„Imiennym/bezimiennym” – koncert wielu narodów.

17.30 Marsz Pamięci w Bojkowie – przejście w milczeniu szlakiem Marszu Śmierci.

Początek – skrzyżowanie ulic Granicznej (Przyszowice) i Rolników (Gliwice-Bojków)

Zakończenie – skrzyżowanie ulic Rolników i Knurowskiej (długość trasy ok. 5 km).

aku