Akordy miasta. Wybitny kompozytor Gerard Drozd zamknął w dźwiękach Gliwice Data dodania: 2018-12-20

Wybitny kompozytor Gerard Drozd zamknął w dźwiękach swoje rodzinne miasto. I to jak! Słuchając "Concierto de Gliwice", wędrujemy ścieżkami intymnych doznań, słysząc miasto w różnych barwach. Raz dysonansowych, innym razem lirycznych, subtelnych i lekkich. Wydaje się, że dla kompozytora związanego z Gliwicami uchwycenie właściwej nuty było na wyciągnięcie ręki.

Wszak Drozd na co dzień wsłuchuje się w rytm miasta. Nie mimowolnie, a świadomie. Muzyka towarzyszy mu niemal wszędzie - każdy dźwięk, szmer, lekkie drgania stają się artystycznym tworzywem. "Concierto de Gliwice" na pewno jest rodzajem hołdu – dla miejsca i  ludzi, jest też wdzięcznym materiałem dla słuchacza – przechodzimy, a raczej przepływamy, nurtem ulic, mając w uszach brzmienia smyczków, drgnięcia gitarowych strun czy echo instrumentów dętych. Jest radość poranka, natłok miejskiego zgiełku, smutek deszczowych godzin, ściszone rozmowy, gwar dworcowy, szum silników i wszystko, co sobie muzycznie wyimaginujemy. Bo muzyka to imaginacja i należy jej słuchać sercem, 

Prawykonanie "Concierto de Gliwice" miało miejsce podczas 20. Międzynarodowego  Gliwickiego Festiwalu Gitarowego. Trzyczęściowy utwór usłyszeliśmy w mistrzowskim wykonaniu Aukso Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy oraz solisty – rewelacyjnego Gorana Krivokapica. Zagrano perfekcyjnie i emocjonalnie. Choć mamy do czynienia z kompozycją współczesną, technicznie trudną, koncertu słucha się z przyjemnością i przeświadczeniem, że kompozytor i wykonawcy to światowa liga muzyczna. 

Utwór niemal od razu narzuca skojarzenie z "Concierto de Aranjuez" Joaquina Rodriga, skomponowanego w 1939 roku. Rodrigo napisał ten koncert dla hiszpańskiego gitarzysty Regina Saniz de la Maza, a tytuł nawiązuje do ogrodów pałacu w Aranjuez, gdzie Rodrigo wraz z żoną spędzali miesiąc miodowy. Chociaż hiszpański kompozytor chciał w utworze zawrzeć klimat końca XVII wieku na dworze Karola IV i Ferdynanda VII (torreadorzy, obrazy  Francisca de Goi ), wyczuwalna jest również świadomość tego, co w 1939 roku przeżywał: lęk przed wojną, śmierć dziecka i ciężką chorobę żony. 

Tworzywem Drozda była inna materia -  dusza miasta, jego wewnętrzny rytm, niepokoje, chwile rozedrgania. Motywem przewodnim tej muzycznej podróży jest powracająca  fala – wzbierająca i opadająca. Możemy podążyć w niej za kompozytorem i spojrzeć na miasto jego oczami. Muzyka ta nadaje Gliwicom charakteru i barwy.    

Słów kilka o wykonawcach. Grupa absolwentów katowickiej Akademii Muzycznej wspólnie z Markiem Mosiem, wybitnym skrzypkiem, dyrygentem i kameralistą, powołała do życia zespół będący czymś więcej niż miejscem pracy. Raczej obszarem artystycznych poszukiwań i twórczego rozwoju, wspólnego kreowania sztuki najwyższej wartości. 

Młodzi muzycy, których zainteresowania wykraczają daleko poza ramy repertuaru klasycznego, szczególną uwagę poświęcają muzyce polskiej, chętnie i z powodzeniem sięgając po dzieła współczesne. Prawykonania swoich utworów powierzali dotąd zespołowi m.in.: Paweł Mykietyn, Zbigniew Bujarski, Cezary Duchnowski, Wojciech Kilar, Aleksander Lasoń, Piotr Moss i Grażyna Pstrokońska-Nawratil. 

Aukso koncertuje w kraju i za granicą, a w historię własną orkiestry wpisana jest jej współpraca z artystami tej miary, co Krzysztof Penderecki, Jerzy Maksymiuk, Marc Minkowski, Piotr Anderszewski, Andrzej Bauer, Kaja Danczowska, Władysław Kłosiewicz, Janusz Olejniczak czy Olga Pasiecznik. 

Goran Krivokapić jest jednym z czołowych gitarzystów międzynarodowej sceny gitarowej. Świadczy o tym nie tylko jego techniczna perfekcja i wirtuozeria,  ale i  charakterystyczna interpretacja zarówno dawnej, jak i nowej muzyki. Ścieżka jego muzycznej kariery przedstawia się naprawdę imponującą. Oprócz osiemnastu międzynarodowych konkursów, w których zdobył pierwszą nagrodę, dwa razy  przyznano mu statuetkę „Chitarra d’oro” w kategorii Najlepszy Gitarzysta Młodego Pokolenia. Artysta wzbogaca repertuar gitarowy o własne transkrypcje oraz współpracuje ze współczesnymi kompozytorami, takimi jak Gerard Drozd, Hendrik Hofmeyr oraz Atanas Ourkouzounov.

Jako kompozytor piszący bardzo szybko i nigdy niepoprawiający raz napisanej muzyki, myślę, że nie musiałem dojrzewać do napisania takiego koncertu. Oczywiście, od czasu do czasu zastanawiałem się nad tym, by skomponować coś większego, z myślą o Gliwicach. Jestem rodowitym gliwiczaninem, mam tutaj wielu przyjaciół, tu powstaje większość moich kompozycji.  A bezpośrednim impulsem do skomponowania „Concierto de Gliwice” była niewątpliwie dwudziesta, rocznicowa edycja Gliwickiego Festiwalu Gitarowego.

Jeśli chodzi o sam proces komponowania, był czystą przyjemnością, w partyturze znajdziemy dużo wewnętrznej pozytywnej energii. Utwór powstał w ciągu dwóch tygodni. Z gitarzystami, którzy pragnęli zrealizować prawykonanie, też nie miałem problemu. Spośród solistów z Hiszpanii, Włoch, Chorwacji, USA, Czarnogóry, Chile i Meksyku zdecydowałem, że będzie to Goran Krivokapić z Czarnogóry. Po niedawnym spektakularnym prawykonaniu, wraz z rewelacyjną orkiestrą Aukso, mogę tylko stwierdzić, że wybór był strzałem w dziesiątkę.

Kiedy  pracowałem nad koncertem, rozważałem trzy opcje, jeśli chodzi o orkiestry.  Wybór padł na Aukso. Nie ukrywam, że współpraca z tym zespołem była dotychczas moim najbardziej ekscytującym i profesjonalnym doświadczeniem.

Da się, muzycznie, sportretować jakiekolwiek miasto? To wypadkowa intuicji, obserwacji, zasłuchania w miejski rytm?  

Uważam że tak, jakkolwiek komponując ten utwór, nie taki miałem zamiar. Kompozycja jest rodzajem subiektywnego poematu muzycznego, dedykowanego Gliwicom oraz mieszkańcom miasta.

Myślę i wierzę, że użyłem tych najwłaściwszych. Mam nadzieję, że słychać to w skomponowanej przeze mnie muzyce. Jako kompozytor posługuję się nowymi pojęciami, które wprowadziłem do teorii muzyki, a są to m.in. harmonia kalejdoskopowa, teoria  rozszczepionego dźwięku oraz teoria przypadku kontrolowanego. Należę do tych szczęśliwców, którzy nie muszą czekać na natchnienie, a sam proces twórczy nie jest drogą przez mękę. 

To dobrze, że to słychać, bo tak rzeczywiście było i jest. Nawet jeśli pewne miejsca, nierozerwalnie związane z Gliwicami, pojawiały się w mojej muzycznej wyobraźni w procesie powstawania „Concierto de Gliwice”, nie chcę niczego sugerować odbiorcom. Nawiązując do wcześniejszego pytania, wierzę, że udało mi się sportretować muzyczny, aczkolwiek nader osobisty i subiektywny, pejzaż Gliwic.

Kompozytor, aranżer i gitarzysta, skomponował ponad 300 utworów,  między innymi  koncerty z orkiestrą, koncert na gitarę i kwartet smyczkowy, kilka cykli 24 preludiów i fug na gitarę oraz na fortepian, 24 preludia, dwa kwartety smyczkowe, muzykę kameralną na klawesyn i gitarę, sonaty, suity, wariacje, fantazje, cykle pieśni na sopran i gitarę oraz wiele innych.

Kompozycje Drozda grano w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Meksyku, Chile, Argentynie, Boliwii, Japonii, Chinach, Iranie, Turcji, Maroku, Grecji, Hiszpanii, Włoszech, Austrii, Francji, Niemczech, Szwecji, Chorwacji, Polsce, na Ukrainie, Białorusi i w Czechach. Lista twórców światowej sławy, którzy cenią i mają w swoich recitalach jego kompozycje, jest bardzo długa. Muzyka Drozda rozbrzmiewa w renomowanych salach koncertowych Europy i Ameryki. 

Małgorzata Lichecka